در حدیثى از رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) مى خوانیم:
سَبْعَةُ اَسْباب یُکْتَبُ لِلْعَبْدِ ثَوابُها بَعْدَ وَفاتِه، رَجُلٌ غَرَسَ نَخْلا اَوْ حَفَرَ بِئْراً اَوْ اَجْرى نَهْراً اَوْ بَنى مَسْجِداً اَو کَتَبَ مُصْحَفاً اَوْ وَرَّثَ عِلْماً اَوْ خَلَّفَ وَلَداً صالِحاً یَسْتَغْفِرُ لَهُ بَعْدَ وَفاتِه; هفت سبب (از اسباب خیر)است که ثوابش براى بنده خدا بعد از مرگ او نوشته مى شود: کسى که نخلى بکارد، یا چاه آبى حفر کند، یا نهرى به جریان اندازد، یا مسجدى بنا کند، یا قرآنى ]و یا کتابى سودمند [بنویسد، یا علمى از خود به یادگار بگذارد، یا فرزند صالحى بعد از او بماند که پس از درگذشت وى برایش استغفار کند.»(3)
روشن است که آنچه در این حدیث آمده نمونه هاى بارز کار خیر است، وگرنه تمام آثار نیک و سنّت هاى حسنه اى که از انسان باقى مى ماند همین اثر را دارد. آیا اینها با آنچه در بالا گفته شد منافاتى ندارد؟
پاسخ این سؤال روشن است، زیرا انسان بعد از مرگ عمل تازه اى نمى تواند انجام دهد، نه این که آثار اعمال گذشته به او نمى رسد، آرى پرونده اعمال جدید بسته مى شود و چیزى بر آن افزوده نمى گردد، ولى پرونده اعمال پیش از مرگ همواره گشوده است و انسان از میوه هاى درخت هاى اعمال صالحه اش در برزخ و قیامت بهره مند مى شود. حتى از اعمالى که فرزند صالح او انجام مى دهد و از آثار تربیت صحیحى است که او در حال حیاتش در مورد فرزند انجام داده بهره اى به او مى رسد، و طبیعى است که انسان از میوه هاى درخت برومندى که نشانده است بهره ببرد.
1 ـ سوره مؤمن، آیات 84 و 85.
2 ـ سوره یونس، آیه 91.
3 ـ تنبیه الخواطر، (طبق نقل میزان الحکمه، جلد 3، صفحه 24 ـ 23 ماده عمل).
شرح و تفسیرخطبه چهل و سوم(1)
درباره این سایت